Ken je dat gevoel dat er iets onder de oppervlakte borrelt in een organisatie? Dat mensen niet het achterste van hun tong laten zien? Dat je de angst als het ware ruikt? Dat de spanning om te snijden is, maar niemand het durft te benoemen? En dat dan tegelijkertijd het management vol vuur praat over verbindend leiderschap en dingen zegt als; ‘bij mij staat de deur altijd open’ of ‘alles mag ter discussie gesteld worden’.
Niemand wil zo’n angstcultuur. Iedereen zou liever open het gesprek met elkaar aangaan. Maar de klok terugdraaien blijkt moeilijk. Als het vertrouwen weg is en angst regeert (terecht of onterecht), dan doet angst gewoon zijn vernietigende werk. De spanning gaat alleen maar omhoog. Daar doe je niets aan met goede intenties of bezweringsformules.
Hoe zorg je dan wèl voor ontspanning? Daar is toch helemaal geen tijd en ruimte voor? Er moet immers gepresteerd worden? The show must go on!
De neiging is de spanning negeren. Maar je kop in het zand steken verergert het probleem alleen maar. Spanning trekt spanning aan en moet eerst ontladen voordat de ontspanning kan intreden. De onweerstorm komt immers ook voor de lente. Echt vrolijker wordt het dus niet in eerste instantie.
Om te ‘ontspannen’ moet je weten hoe de spanning is ontstaan. Wat is de rol van de dragende instituten, afdelingen, mensen, principes en overtuigingen in de organisatie? Wat ligt aan de angst ten grondslag? Wat houdt het in stand? En wat schuurt?
Ontspannen doe je in vier weloverwogen stappen die ertoe leiden dat je afrekent met vicieuze cirkel van spanning:
Ontdekken: creëer zicht op de belangen van partijen in de organisatie. Wat zijn de aard, inhoud en uitwerking van de spanningen tussen deze groepen of overtuigingen? Bespreek het open met de groepen, personen, afdelingen.
Ontplooien: breng mensen aan tafel met elkaar. Letterlijk of figuurlijk. Laat strijd ontstaan, koester het en zie hoe het uitwerkt. De spanning ligt in ieder geval bloot. Confronteer partijen er mee en maak duidelijk dat er dingen anders moeten.
Objectiveren: vraag door en gebruik verbeelding en inzicht om te kunnen zien waardoor spanningen veroorzaakt worden. Wat is de grondslag voor angst en stemmingen? Gun mensen zelf ook het inzicht wat de eigen drijfveren zijn.
Visualiseren: schets een verlokkelijk perspectief en wees duidelijk over het proces wat je doorloopt op weg naar ontspanning. Zo blijf je zelf ook objectief, dus gericht op het doel.
