Probeer het maar eens. Wat maakt dat het restaurant waar je van het weekend at, zo goed was? Waarom was Jules Deelder zo’n icoon voor de stad Rotterdam? Waarom vind je de school waar jouw kinderen naar toe gaan zo geweldig?
En kom niet met voor de hand liggende superlatieven, nee je moet het zo beschrijven dat het kopieerbaar is. Zodat het restaurant op de hoek, de dichter in de dop of de school tegenover de school van jouw kinderen het zo kan overnemen.
Moeilijk hè? Maar je voelt het wel, kwaliteit herken je van een afstand. Je kunt het als het ware ruiken. Maar er woorden voor vinden? Nee, dat lukt niet.
Voor kwaliteit heb je een gezonde voedingsbodem nodig. Humus. Maar wat is humus eigenlijk? En hoe krijg je het in je bodem. Volgens het Van Dale woordenboek is: hu·mus de; m aarde die ontstaan is uit vergane plantenresten. Dit is wel een heel beperkte (en nietszeggende) omschrijving van humus. Maar de waarheid is eigenlijk dat het nog altijd niet duidelijk is wat humus eigenlijk is. Na meer dan 100 jaar onderzoek heeft men enkele ideeën over humus, maar wat het juist is, heeft men nog niet ontdekt.
Net als bij humus proberen we kwaliteit in woorden te vatten. Omdat het zo’n belangrijke basis vormt voor de organisatie. We omschrijven het in kwaliteitshandboeken. We leggen het in procedures vast, bespreken hoe we kunnen verbeteren, voeren beoordelingsgesprekken, evalueren. En toch is dit allemaal gedoemd om te mislukken. Kwaliteit is als humus, we hebben ideeën, maar datgene wat het juist is, hebben we nog niet ontdekt.
Op de site van RTL stond vandaag een artikel over de grote verschillen in kwaliteit tussen basisscholen en hoe je een goede school voor je kinderen moet kiezen. Tips die ze geven:
1. Controleer of de school niet het stempel ‘zwak’ heeft
2. Ga bij meerdere scholen op bezoek en doe dat onder schooltijd
3. Vraag rond over scholen aan ouders in de buurt
4. Bekijk de Citoscores van de scholen, maar hecht er niet te veel waarde aan
5. Begin bij de scholen in de buurt
6. Let op de kwaliteit van de leerkrachten
7. Kies voor een school die de lat hoog legt voor leerlingen en ze goed volgt
8. Kies voor een school met een sterke schoolleider en een sterk team
9. Kies voor een school die zichzelf wil verbeteren
Natuurlijk kun je met deze tips voorkomen dat je je kind naar een echt slechte school stuurt. Net zoals het niet zo moeilijk is om te voorkomen om een echt slecht restaurant in te stappen. Maar zou het je op deze manier lukken om die echt goede school te selecteren? Ik denk het niet, want bij deze tips staat nergens beschreven wat dan een echt goede school is. Wat doen die dan? Wat maakt dat ze kwaliteit bieden?
Humus is een erg complex mengsel waarvan de samenstelling varieert naar gelang het uitgangsmateriaal, de omgevingstoestand en de specifieke organismen die geholpen hebben bij de afbraak van het organische materiaal. We kunnen iets zeggen over de verhouding en de samenstelling. Maar de manier waarop het gevormd wordt, is nog een blinde vlek in onze wetenschappelijke kennis over humus. Dit geldt voor kwaliteit. Maar net als bij humus kun je het wel zien, ruiken, proeven en voelen. Dus om de kwaliteit van een school te beoordelen, sluit ik me van harte aan bij tip nummer twee: ga bij meerdere scholen op bezoek, onder schooltijd en zet al je zintuigen open. En wil je kwaliteit in je school? Volg dan je intuïtie en praat erover binnen je team. Zo kweek je humus!
