Het voorjaar is een mooi moment om eens na te denken over groei. In de natuur gaat dat gelukkig vanzelf, wij (en onze organisaties) moeten er wat voor doen. Je kunt daarbij je creativiteit gebruiken om iets te creëren dat er daarvoor nog niet was. Groei dus. Of je kunt lekker reactief afwachten tot anderen je dwingen om in actie te komen. Taalkundig ligt het dicht bij elkaar. In beide gevallen ontstaat er iets. Maar de lading is geheel anders, dat voelt iedereen aan.
Reactief zijn komt namelijk voort vanuit angst en is niet intrinsiek. Het is meestal reageren op naderend onheil. Als dat de grondhouding is in je organisatie of bij jezelf dan zal dat onheil gegarandeerd volgen en wordt je angst waarheid. Zo werkt de wetmatigheid van oorzaak en gevolg nu eenmaal.
Veel creativiteit in het onderwijs is eigenlijk reactief. Oplossingen komen tot stand doordat de omstandigheden dwingen en niet omdat je school de omstandigheden zelf creëert. Het vervelende is alleen dat creativiteit slecht gedijd in een sfeer van angst. Je komt dan tot minder goede ideeën.
Creatief is dus het devies. Kijk vooruit, durf te dromen en durf te kiezen. Maar waar dan te beginnen? Begin vanuit kracht en leiderschap met vragen stellen, niet de makkelijke vragen want die zijn meestal reactief. Iets is er al en wat moeten wij daar mee? Die vragen dus niet.
Maar wel: wat is die ontwikkeling waarvan zowel de impact als de onzekerheid erg groot is? Wat weet ik nog niet maar voel ik wel of kan ik fantasievol bedenken? Dat is waar creativiteit zich laat gelden!
Zijn dat de 21st century skills van mij of mijn personeel? Is dat een personeelstekort? De veroudering of juist verjonging van het lerarenkorps? Of toch andere zaken?
Op het vlak van wat onzeker is zijn meerdere uitkomsten mogelijk en zolang de impact van die uitkomsten groot is, is het een relevante vraag.
Neem daarom die ontwikkelingen waar je eigenlijk niet aan durft te denken maar als uitgangspunt voor uw strategie. Je zult versteld staan van de creatieve kracht die je uit jezelf en uw organisatie haalt
Een andere tactiek om creatieve krachten los te maken is om het dicht bij jezelf te houden. Mijn ervaring is namelijk dat de grootste en meest confronterende ontwikkeling niet buiten jezelf ligt maar binnenin jezelf. Zowel voor de bestuurder, de leraar, de specialist als wie dan ook in het onderwijs en daarbuiten.
- Wat beweegt mij in mijn gedrag? Wat wil ik bereiken en ervaren? Hoe open sta ik voor vernieuwing en groei?
- Hoe gaan wij met elkaar om? Hoe interacteren we? Breng ik een ander energie of neem ik energie van een ander af?
- Werken we samen als schoolleiders in een stichting of werken we los van elkaar als veredelde een-pitters? En wat is mijn rol daarin?
Serieuze vragen waar soms geen duidelijk antwoord op is te geven. Het aanstaande groeiseizoen is eerst en vooral de tijd voor ‘ongemakkelijke’ confrontaties met uw toekomst en die van uw organisatie.
Zorg dat je groei van jezelf of van je organisatie op een goede manier leidt. Zo borg je de toekomst van jezelf, de organisatie en de mensen die daarin willen werken. Én wordt iedereen uitgedaagd om echt creatief te zijn met het oog op de toekomst.
